Üniversite Kelimesi Nasıl Yazılır? – Bir Sözcüğün Ardındaki Toplumsal Hikâye
“Bir Kelimenin Yazımında Bile Adalet Aramak Mümkün mü?”
Dil, sadece kelimelerden ibaret değildir; o, toplumun aynasıdır. Her sözcük, ardında bir tarih, bir kültür ve bazen de bir eşitsizlik barındırır. “Üniversite” kelimesi nasıl yazılır sorusu kulağa basit bir dilbilgisi sorusu gibi gelebilir. Ama biraz derinleştiğimizde, bu kelimenin nasıl kullanıldığı, kimin erişebildiği ve kimler için “uzak” kaldığı aslında toplumsal bir hikâyeye dönüşür.
Kimi zaman dilin doğruluğu için çabalarız, kimi zaman adaletin. İşte bu yazı, “üniversite” kelimesinin doğru yazımından başlayarak, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adaletin dildeki izdüşümünü keşfetmek isteyen bir yolculuk.
Erkeklerin Analitik Yaklaşımı, Kadınların Empatik Duruşu
“Üniversite” kelimesi, Türk Dil Kurumu’na göre ‘üniversite’ şeklinde yazılır; “üniverste”, “üniverisde” gibi yazımlar yanlıştır. Nokta.
Erkeklerin çözüm odaklı yaklaşımı tam da bu netliği sever: “Kural belliyse, uygulayalım.” Analitik, sistemli, ölçülebilir.
Kadınların yaklaşımıysa daha farklıdır: “Peki, bu kelimenin temsil ettiği kurumlara herkes eşit şekilde ulaşabiliyor mu?” Onlar için mesele, sadece doğru yazım değil; doğruya kimin erişebildiğidir.
Belki de toplumsal denge, bu iki bakışın buluştuğu yerde başlar. Bir yanda düzen ve sistem, diğer yanda empati ve farkındalık.
1) “Üniversite”nin Etimolojisi ve Toplumsal Bağlamı
“Üniversite” kelimesi, Latince universitas (bütünlük, birlik) kelimesinden gelir. Ama ironik biçimde, bugün bu “bütünlük” her zaman herkesi kapsamayabiliyor.
Toplumun bazı kesimleri için üniversite hâlâ bir ayrıcalık alanı: sosyoekonomik engeller, toplumsal cinsiyet kalıpları, bölgesel eşitsizlikler.
Bir kadın öğrenci için üniversiteye gitmek bazen sadece eğitim değil, bir özgürleşme mücadelesidir.
Bir erkek öğrenci içinse çoğu zaman toplumsal rolünü tamamlamanın adımı olarak görülür.
Bu fark bile, dildeki bir kelimenin toplumsal adaletle nasıl iç içe geçtiğini gösterir.
2) Dilin Gücü: Doğru Yazmak, Doğru Düşünmek
Dil hataları genellikle önemsiz görünür. Ama aslında, yazım biçimi düşünce biçimini şekillendirir.
“Üniversite”yi doğru yazmak, bilgiye, eğitime, sisteme saygının bir göstergesidir. Fakat aynı zamanda şu soruyu da akla getirir:
Bilgiye kim ulaşabiliyor?
Doğru yazmakla yetinmek mi gerekir, yoksa doğruyu herkes için erişilebilir kılmak mı?
İşte burada toplumsal cinsiyet perspektifi devreye girer. Kadınların dili daha kapsayıcı, erkeklerin dili daha yapısaldır. İkisi bir araya geldiğinde, dil hem doğru hem adil olur.
3) Üniversite ve Çeşitlilik: Bir Harften Fazlası
Bir harf hatasıyla “üniversite” kelimesi anlamını kaybetmez. Ama toplumun çeşitliliğini yansıtamayan bir üniversite, anlamını kaybedebilir.
Bir düşünelim: Üniversitelerde kaç kadın profesör var? Kaç engelli öğrenci kampüse erişim sağlıyor?
Eğitim hakkı herkesinse, “üniversite” kelimesi de herkese ait olmalı. Çünkü bir dil, içindeki insan çeşitliliği kadar güçlüdür.
Belki de kelimenin en doğru hali, herkesin içinde kendini bulduğu bir hâlidir.
4) Erkeklerin Stratejik Çözüm Arayışı vs. Kadınların Sosyal Adalet Vizyonu
Erkeklerin yaklaşımı:
> “Sistemi düzenleyelim, eşit fırsatlar yaratalım, ölçülebilir hedefler koyalım.”
Kadınların yaklaşımı:
> “İnsan hikâyelerine bakalım, görünmeyen engelleri hissedelim, sesleri duyalım.”
İkisi de gerekli. Çünkü üniversite dediğimiz yapı, hem bir sistem hem bir hayal mekânı. Stratejiyle empati, analitikle duygusallık birleştiğinde, gerçekten adil bir eğitim dünyası doğabilir.
Dilin Geleceği: Kapsayıcı, Adil ve Ortak
Gelecekte dilin nasıl şekilleneceği, bugün neyi doğru bulduğumuzla değil, kimi dahil ettiğimizle belirlenecek.
Belki de bir gün, “üniversite kelimesi nasıl yazılır?” sorusunun yanıtı sadece dilbilgisel değil, etik bir mesele olacak.
Çünkü dil, adaletin ilk adımıdır.
Bir toplumu eşitlemek, önce kelimeleri eşitlemekle başlar.
Sonuç: Doğru Yaz, Adil Düşün
Evet, “üniversite” kelimesi üniversite olarak yazılır. Ama mesele sadece doğru harfleri yan yana koymak değildir.
Mesele, o kelimenin temsil ettiği dünyanın herkes için adil, erişilebilir ve yaşanabilir olmasıdır.
Okuyucuya Soru:
Senin için “üniversite” ne ifade ediyor?
Bir kelime, bir fırsat, yoksa bir hayal mi?
Yorumlarda buluşalım; çünkü bazen en güçlü değişim, bir kelimeyle başlar.