Sidaş Ne İş Yapar? Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzen Üzerine Siyasi Bir İnceleme “Güç, yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda sembolik bir yapıdır. O, toplumları şekillendiren, yönlendiren ve dönüştüren bir etkiye sahiptir.” Bu sözler, güç ilişkilerinin karmaşık yapısını kavramaya çalışan bir siyaset bilimcisinin bakış açısını yansıtır. Toplumlar, iktidar yapıları, kurumlar ve ideolojilerle şekillenir. Her birey, toplumsal düzenin bir parçası olarak bu yapılar içinde hem şekillendirici hem de şekillenen bir rol üstlenir. Peki, kurumlar bu yapılar içinde nasıl bir işlev görür? Bir şirket, bir belediye ya da herhangi bir kurum, bu ilişkilerin neresinde durur? Türkiye’nin önemli şirketlerinden biri olan Sidaş (Sivas Demir…
6 YorumGünlük Fikirler Yazılar
Rent a Car Kime Ait? Bilişsel ve Duygusal Bir Sahiplik Yanılsaması Bir psikolog olarak bazen sıradan görünen davranışların ardındaki derin anlamları keşfetmekten kendimi alamıyorum. Geçenlerde bir oto kiralama ofisinde otururken, bir adamın kiraladığı arabayı park ederken gösterdiği özeni fark ettim. Direksiyona sarılışı, kapıyı nazikçe kapatışı, aracın camını eliyle silip “aman çizilmesin” deyişi… Düşündüm: Rent a car kime ait? Kağıt üzerinde firma sahip, ama davranış düzeyinde bu araç artık o kişiye mi ait? Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: Sahiplik Algısının Zihinsel Kodları Bilişsel psikoloji, insanın çevresini nasıl algıladığı, bilgiyi nasıl işlediği ve anlamlandırdığıyla ilgilenir. Bir kişi rent a car hizmetiyle bir aracı kiraladığında,…
8 YorumPeynir Helvası ve Höşmerim Aynı Şey Mi? Bir Ekonomik Perspektif Kaynakların Sınırlılığı ve Seçimlerin Sonuçları: Bir Ekonomistin Girişi Ekonomi, insanların sınırlı kaynaklarla sonsuz ihtiyaçlarını karşılama çabasıdır. Bu çaba, hayatın her alanında olduğu gibi mutfakta da kendini gösterir. İki farklı tat, peynir helvası ve höşmerim, aynı görünüme sahip olsa da aralarındaki küçük farklar, aslında daha büyük ekonomik temaları yansıtır: seçim, kaynak dağılımı ve toplumsal refah. Bir ekonomist olarak, her seçim bir fırsat maliyeti taşır; her karar, alternatiflerin kaybını ve kazancını içerir. Peynir helvası ile höşmerim arasındaki farkları ve benzerlikleri irdelemek, sadece bir mutfak tartışmasından çok daha fazlasıdır. Bu, tüketicilerin ve üreticilerin…
8 YorumKargasekmez Virajı Nerede? (Küresel–Yerel Perspektiflerle Yolun Hikâyesi) Yollara yalnız haritayla değil, hikâyeyle de bakmayı sevenlerdenim. “Kargasekmez virajı nerede?” diye sorulduğunda aklımda iki pencere açılıyor: Biri soğukkanlı harita verileri; diğeri o virajdan geçenlerin anıları, efsaneleri, hatta yol üstü çay molaları. Gelin, bu iki pencereyi aynı ekrana sığdırıp hem küresel hem yerel bir mercekle Kargasekmez’in izini sürelim; siz de kendi deneyimlerinizi yorumlarda katıp bu yol hikâyesini birlikte tamamlayın. Kısa cevap: Kargasekmez, Ankara–Kızılcahamam hattındaki Kargasekmez Geçidi ve çevresindeki virajlı yol kesimidir; koordinatlar yaklaşık 40.4294°K, 32.6653°D’dir. ([HaritaMap][1]) Kargasekmez Virajı Tam Olarak Nerede? Kargasekmez, İç Anadolu’da Ankara ilinin Kızılcahamam ilçesi sınırlarında, D-750 aksı üzerinde anılan…
8 YorumKarenin köşesi var mı? Köşelerin hikâyesi, düz çizgilerin isyanı Bir şeklin önünde dakikalarca kalakaldığınız oldu mu? Benim oldu. Kareye bakarken “Bunun köşesi var mı?” diye sormak, ilk bakışta çocukça gelebilir. Ama biraz yaklaşınca, o dört küçük noktanın etrafında geometri, tasarım, teknoloji, hatta şehircilik dönüp duruyor. Gelin, Karenin köşesi var mı? sorusunu hem matematiksel bir merakla hem de günlük hayatın içinden bir sohbetle ele alalım. Kısa cevap: Evet, kare dört köşeye sahiptir (matematikte “köşe = tepe/vertex”). Uzun cevap: Bu köşelerin anlamı; Öklid geometrisinden kullanıcı deneyimine, bilgisayar grafiklerinden şehir planlamasına uzanan şaşırtıcı bir hikâyeye dönüşür. Karenin kökleri: Tepe (vertex) nedir, sınır nedir?…
Yorum BırakKoklanmak Ne Demek? Tarihsel Bir Perspektiften Bakış Geçmişi anlamaya çalışırken, bazen en sıradan kelimeler bile büyük bir anlam derinliği taşıyabilir. Her bir kelime, bir zamanlar toplumun yaşam tarzını, kültürünü ve değerlerini şekillendiren bir parça olabilir. Günümüzde basitçe duyduğumuz bir kelime, belki de geçmişte büyük bir anlam taşıyan bir davranış ya da toplumsal kuralın yansımasıydı. “Koklanmak” kelimesi de bu kelimelerden biridir. Peki, koklanmak ne demek? Bu basit gibi görünen eylemin tarihsel kökenlerini ve toplumsal dönüşümünü anlamak, bize aslında geçmişin nasıl bugüne aktarıldığını ve kelimelerin evrimini gösterir. Gelin, koklanmanın arkasındaki anlamları tarihsel süreçler, kırılma noktaları ve toplumsal dönüşümler üzerinden keşfedelim. Koklanmak ve…
Yorum BırakIade Talebi Ne Demek? Antropolojik Bir Bakış Kültürlerin Çeşitliliğini Merak Eden Bir Antropoloğun Girişi Dünya üzerindeki her kültür, kendine özgü ritüeller, semboller ve topluluk yapılarıyla şekillenir. Her bir birey, büyüdüğü kültürün öğretileri ve değerleri doğrultusunda dünyayı anlamaya ve yorumlamaya başlar. Bir antropolog olarak, kültürlerin bu çeşitliliği beni her zaman derinden etkilemiştir. Kültürler arası farklılıkları anlamak ve gözlemlemek, insanlık tarihinin derinliklerine inmeyi gerektirir. Bugün, birçok kültürde gündelik hayatta karşılaşılan bir kavramı ele alacağım: iade talebi. İade talebi, genellikle tüketici hakları çerçevesinde tartışılan bir kavramdır. Ancak, bu terimi yalnızca bir ticaret süreci olarak görmek dar bir bakış açısına sahip olmak demektir. İade…
Yorum BırakIade Şartları Nedir? Geçmişten Günümüze Bir Tarihsel Analiz Bir tarihçi olarak, geçmişin izlerini günümüzde bulmak ve bugünü anlamak için geçmişin kapılarını aralamak, her zaman ilgi çekici bir süreç olmuştur. Özellikle ticaretin evrimi, toplumsal yapılarla birlikte değişen alışveriş alışkanlıkları, son derece önemli bir araştırma alanıdır. Bugün, basit bir alışveriş terimi olarak karşımıza çıkan “iade şartları”, aslında tarihsel süreçlerin, toplumsal dönüşümlerin ve kırılma noktalarının izlerini taşıyan bir kavramdır. Peki, iade şartları nedir ve nasıl bu günlere geldik? Gelin, bu sorunun cevabını tarihsel bir perspektiften inceleyelim. Ticaretin İlk Yılları: Güven ve Karşılıklı İhtiyaçlar İlk ticaret ilişkileri, genellikle küçük, yerel topluluklarda, karşılıklı güvene dayalı…
Yorum BırakKara Dizisi Kimin Hayatı? (Yerelden Evrensele Uzanan Bir Hikâyenin Anatomisi) Bazı diziler sadece bir hikâye anlatmaz; bir toplumun hafızasına, bir kültürün ruhuna ve bireyin iç dünyasına dokunur. “Kara” dizisi de tam olarak böyle bir iddiayla yola çıktı. Karanlık, sert, duygusal ve çoğu zaman rahatsız edici yönleriyle izleyicisine sadece bir karakterin değil, birçok hayatın yansımasını gösterdi. Peki, gerçekten “Kara” kimin hayatıydı? Tek bir kişinin mi? Yoksa hepimizin hayatından bir parça mı taşıyordu? “Kara” aslında sadece bir karakterin hikâyesi değil; bireysel bir travmanın toplumla kesiştiği noktada ortaya çıkan kolektif bir aynadır. Yerel Perspektif: Toplumun Arka Sokaklarından Gelen Bir Çığlık Yerel düzlemde “Kara”,…
Yorum BırakIsırgan Otu Bacak Ağrısına İyi Gelir mi? Bilimsel Merakla Gerçeği Araştırıyoruz Bacak ağrısı, çoğumuzun zaman zaman yaşadığı ama genellikle “geçer” diyerek önemsemediği bir sorun. Ancak kimi zaman bu ağrılar kronikleşir, günlük yaşamı etkiler ve çözüm arayışına gireriz. İşte tam bu noktada doğanın bize sunduğu bitkilerden biri olan ısırgan otu (Urtica dioica) devreye girer. Yüzyıllardır halk hekimliğinde romatizma, iltihap ve ağrı gibi sorunlar için kullanılan bu bitki, peki gerçekten bacak ağrısına iyi gelir mi? Bilim ne diyor? Gelin birlikte inceleyelim. Isırgan Otu Nedir ve Neden Bu Kadar Özel? Isırgan otu, dünya çapında yaygın olarak yetişen, yapraklarına dokunulduğunda ciltte kızarıklık ve kaşıntıya…
Yorum Bırak